![Franciszka-Arnsztajnowa_ze-zbiorow-WBP-im.-H.-opaci-skiego-rkps-2156](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/Franciszka-Arnsztajnowa_ze-zbiorow-WBP-im.-H.-opaci-skiego-rkps-2156-k.-297-1.jpg)
Franciszka Arnsztajnowa (1865-1942) – poetka, literatka, tłumaczka, współzałożycielka Związku Literatów w Lublinie, przedstawicielka zasymilowanej inteligencji żydowskiej.
Urodziła się 19 lutego 1865 r. w Lublinie. Jej ojcem był Bernard (Berek) Meyerson zamożny kupiec, wieloletni Dyrektor Towarzystwa Kredytowego Miasta Lublina a matką powieściopisarka Malwina (Małka) Meyerson z Horowitzów. Była prawnuczką ortodoksyjnego rabina Azriela Horowitza. Bratem jej był jeden z czołowych filozofów Emil Meyerson (1859-1933).
Po zdaniu matury w żeńskim gimnazjum w Lublinie, odbyła dwuletnie studia przyrodnicze w Niemczech. Jeszcze w gimnazjum rozpoczęła konspiracyjną pracę oświatową wśród analfabetów, prowadzoną aż do powstania szkoły polskiej. Wybuch I wojna światowej zastał ją w Szwajcarii. Po powrocie do Lublina z mężem Markiem Arnsztajnem kontynuowała pracę społeczną, charytatywną i konspiracyjną w organizacjach strzeleckich i w Polskiej Organizacji Wojskowej. Za tą działalność niepodległościową została odznaczona: Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Kawalerskim Odrodzenia Polski, Krzyżem Walecznych.
Debiutowała w Kurierze Codziennym. Pierwszy zbiór wierszy „Poezje” opublikowała w 1895 r. Wydawała także wspólnie z Józefem Czechowiczem. W 1934 r. ukazał się ich wspólny tomik poezji poświęcony Lublinowi „Stare kamienie”, a w 1939 r. napisali poetycki dwugłos pt. „Razem”. W 1932 r. wraz z Józefem Czechowiczem założyli lubelski oddział Związku Zawodowego Literatów Polskich. Była tłumaczką, głównie literatury angielskiej m.in. Douglasa Jerrolda, Rudyarda Kiplinga, Herberta George’a Wellsa, Williama Somerseta Maughama. Pisała także wiersze dla dzieci i okolicznościowe m.in. na jubileusz Wacława Nałkowskiego czy też z powodu śmierci Marii Konopnickiej i Bolesława Prusa.
W 1934 r. przeniosła się do Warszawy. Okoliczności jej śmierci nie są znane, prawdopodobnie zginęła w obozie zagłady w Treblince. Jej mężem był Marek Arnsztajn (1855-1930), lekarz, działacz społeczny i polityczny, a synem Jan Karol Arnsztajn (1897-1934) – lekarz i działacz niepodległościowy, miłośnik sportu.
Dom Arnsztajnów przy ul. Złotej nr 2 w Lubinie, zapisał się we wspomnieniach współczesnych jako ośrodek polskiego patriotyzmu i ruchu niepodległościowego.
- Akt małżeństwa Berka Meyersona i Małki Horowicz.
Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, 26 października 1855 r.
zespół: 35/1753/0, ASC Okręgu Bożniczego w Lublinie, sygn. 70, nr aktu M40/1855 r.
- Akt urodzenia Ezrajela Szoela Froima Meyersona urodzonego 12 lutego 1859 r. w Lublinie, syna Berka Meyersona i Małki z domu Horowicz.
Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, 24 lutego 1859 r.
zespół: 35/1753/0, ASC Okręgu Bożniczego w Lublinie sygn. 76, nr aktu U61/1859
- Wpis zameldowania Berka Meyerson i żony jego Małki oraz ich syna Ezryela zamieszkałych w Lublinie
Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, ok. 1860 r.
zespół: 35/22/0, Akta miasta Lublina, Księgi ludności stałej miasta Lublina, sygn. 114.
- Akt urodzenia Hanny Frymety Meyerson urodzonej 19 lutego 1865 r. w Lublinie, córki Berka Meyersona i Małki z domu Horowicz
Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, 4 marca 1865 r.
zespół: 35/1753/0, ASC Okręgu Bożniczego w Lublinie, sygn. 84, nr aktu U210/1865 r.
- Akt urodzenia Klary Henryki urodzonej 12 września 1873 r. w Lublinie, córki Berka Meyersona i Malwiny z domu Horowicz
Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, 14 września 1873 r.
zespół: 35/1753/0, ASC Okręgu Bożniczego w Lublinie, sygn. 94, nr aktu U367/1873 r.
- Akt małżeństwa Mordko vel Marka Arnsztajna i Hanny Frymety vel Franciszki Meyerson
Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, 14 września 1873 r.
zespół 35/1753/0, ASC Okręgu Bożniczego w Lublinie, sygn. 107, nr aktu 83/1884 r.
- Powołanie Bernarda Mejersohn, na Vice Dyrektora Towarzystwa Kredytowego miasta Lublina
Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, 1885 r.
zespół: 35/651/0, Lubelskie Towarzystwo Kredytowe Miejskie, sygn. 1.
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/PL-35-651-0-1-1-1-1-630x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/PL-35-651-0-1-1-1_2-1-1-1024x861.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/PL-35-651-0-1-2-2_3-1-1-1024x864.jpg)
- Powołanie Marka Arnsztajna, do Komitetu Nadzorczego Towarzystwa Kredytowego miasta Lublina
Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, 1899 r.
zespół: 35/651/0, Lubelskie Towarzystwo Kredytowe Miejskie, sygn. 1.
![](http://dossier.lac.lublin.pl/wp-content/uploads/2023/06/LD1b.jpg)
![](http://dossier.lac.lublin.pl/wp-content/uploads/2023/06/cropped-cropped-favicon-1-1.png)
![](http://dossier.lac.lublin.pl/wp-content/uploads/2023/06/cropped-cropped-cropped-favicon-1-1.png)
![](http://dossier.lac.lublin.pl/wp-content/uploads/2023/06/bglu-1-1024x640.jpg)
- Powołanie Bernarda Mejersona do Komitetu Nadzorczego Towarzystwa Kredytowego miasta Lublina
Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, 1900 r.
zespół: 35/651/0, Lubelskie Towarzystwo Kredytowe Miejskie, sygn. 1.
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/PL-35-651-0-1-101-2_102-1-1-1024x859.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/PL-35-651-0-1-102-2_103-1-1-1024x857.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/PL-35-651-0-1-103-2_104-2-1-1024x857.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/PL-35-651-0-1-104-2_105-1-1-1024x859.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/PL-35-651-0-1-105-2_106-1-1-1024x865.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/PL-35-651-0-1-106-2_107-1-1-1024x856.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/PL-35-651-0-1-107-2_108-1-1-1024x853.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/PL-35-651-0-1-108-2_109-1-1-1024x851.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/PL-35-651-0-1-109-2_110-1-1-1024x851.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/PL-35-651-0-1-110-2_111-1-1-1024x852.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/PL-35-651-0-1-111-2_112-1-1-1024x853.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/PL-35-651-0-1-112-2_113-1-1-1024x854.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/PL-35-651-0-1-113-2_114-1-1-1024x854.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/PL-35-651-0-1-114-2_115-1-1-1024x857.jpg)
- Wykaz lekarzy zamieszkałych w mieście Lublin, na którym widnieje wpis na nazwisko dr Marek Arnsztajn urodzony 1855 r. i zamieszkały w Lublinie przy ul. Złotej 2
Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, 30 stycznia 1919 r.
zespół: 35/22/0, Akta miasta Lublina 1918-1939, sygn. 2519.
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/PL-35-22-0-2519-1-1-1-806x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/PL-35-22-0-2519-1-2-1-801x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/PL-35-22-0-2519-2-1-1-649x1024.jpg)
- Wykaz lekarzy zamieszkałych w mieście Lublin, na którym widnieje wpis na nazwisko dr Marek Arnsztajn
Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, 3 luty 1919 r.
zespół: 35/22/0, Akta miasta Lublina 1918-1939, sygn. 2519.
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/PL-35-22-0-2519-4-1-1-1024x877.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/PL-35-22-0-2519-5-1-1-649x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/PL-35-22-0-2519-5-2-1-654x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/PL-35-22-0-2519-6-1-1-641x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/PL-35-22-0-2519-6-2-1-644x1024.jpg)
- Zaproszenie Komitetu Organizacyjnego Związku Lekarzy Rzeczpospolitej Polskiej na zebranie organizacyjne 26 października 1919 r., mające się odbyć w sali Towarzystwa Lekarskiego w gmachu Dominikańskim
Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, 1919 r.
zespół: 35/22/0, Akta miasta Lublina 1918-1939, sygn. 2519.
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/PL-35-22-0-2519-22-1-1-651x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/PL-35-22-0-2519-22-2-1-646x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/PL-35-22-0-2519-23-0-1-655x1024.jpg)
- Ewidencja Stowarzyszeń z 1926 r. znajdujących się na terenie Starostwa Powiatu Lubelskiego
Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, 1926 r.
zespół: 35/410/0, Starostwo Powiatowe Lubelskie, sygn. 1433.
- Ewidencja Stowarzyszeń z 1926 r. znajdujących się na terenie Starostwa Powiatu Lubelskiego
Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, 1926 r.
zespół: 35/410/0, Starostwo Powiatowe Lubelskie, sygn. 1433.
- Spis lekarzy, zamieszkałych na terenie m. Lublina poz. poz. 4 widnieje Marek Arnsztajn zam. ul. Złota nr 2 i uprawnionych do praktyki zawodowej sporządzony w 1921 r.
Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, 28 stycznia 1921 r.
zespół: 35/22/0, Akta miasta Lublina 1918-1939, sygn. 2520.
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/8c-3-1-649x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/8d-4-1-654x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/8e-5-1-641x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/8e-5-2-641x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/8f-6-1-644x1024.jpg)
- Wykaz literatów zamieszkałych w mieście Lublin sporządzony przez Oddział Sztuki i Kultury Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego
Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, 1923 r.
zespół: 35/403/0, Urząd Wojewódzki Lubelski 1919-1939, Wydział Komunikacyjno-Budowlany, sygn. 3263.
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/USC-Lublin-J-1859-U61-1.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/PL-35-22-0-114-249-1-1.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/USC-Lublin-J-1865-U210-1.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/USC-Lublin-J-1873-U367-1.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/USC-Lublin-J-1884-M83-1.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/PL-35-651-0-1-1-1-1.jpg)
- Kwestionariusze autorskie wypełnione własnoręcznie przez Franciszkę Arnsztajnową
Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, 1923 r.
zespół: 35/403/0, Urząd Wojewódzki Lubelski 1919-1939, Wydział Komunikacyjno-Budowlany, sygn. 3263.
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/0006-1-1-981x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/0016-2-656x1024.jpg)
- Protokół z posiedzenia Towarzystwa Kredytowego m. Lublina z dnia 30 września 1924 r., które odbyło się w lokalu własnym Towarzystwa przy ul. Powiatowej pod nr 7
Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, 1924 r.
zespół: 35/651/0, Lubelskie Towarzystwo Kredytowe Miejskie, sygn. 2.
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/PL-35-651-0-2-84_85-1-1024x812.jpg)
- Pismo wraz ze statutem stowarzyszenia pn: Związek Literatów w Lublinie
Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, 8 kwietnia 1935 r.
zespół: 35/403/0, Urząd Wojewódzki Lubelski, Wydział Społeczno-Polityczny, sygn. 942.
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/0001-3-1-679x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/0002-3-1-675x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/0003-3-1-727x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/0004-2-1-731x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/0005-1-1-724x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/0006-2-1-748x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/0007-1-1-746x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/0008-2-744x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/0009-2-1024x723.jpg)
Związek Literatów powstał w Lublinie 21 maja 1932 roku. Jego założycielami byli: Franciszka Arnsztajnowa, Józef Czechowicz, Wacław Gralewski, Kazimierz Andrzej Jaworski, Józef Nikodem Kłosowski, Józef Łobodowski, Antoni Madej i Bronisław Ludwik Michalski. Pierwszym prezesem związku został Józef Czechowicz, sekretarzem zaś Antoni Madej. We wrześniu tegoż roku, odbyło się walne zebranie pisarzy, powołujące do życia Związek Zawodowy Literatów Polskich, z zarządem głównym w Lublinie. W latach 1932-34 prezesem była Franciszka Arnsztajnowa, 1934-35 Antoni Madej i 1935-39 Józef Łobodowski.
Podpisy własnoręczne: Arnsztajnowej, ks. Ludwik Zalewski [s. Teodora i Marianny, ur. 30 kwietnia 1878 r. dyrektor gimn. biskupiego; zam. Graniczna Nr 1], Józef Łobodowski [ur. 6 II 1909 r., s. Władysława i Stefanii, b. student KUL, zam. ul. Szopena nr 16, miał sprawy za przestępstwa prasowe w Sąd Grodzki i Okręgowy w Lublinie], Antoni Madej [s. Karola i Anny, ur. 13 VI 1899 r., nauczyciel, zam. ul. Wieniawska Nr 6], Aniela Fleszarowa, Ludwik-Alfons Kamykowski [s. Stanisława i Marii, ur. 6 marca 1891 r., nauczyciel, zam. przy ul. Ogrodowej Nr 3]
- Akta nieruchomości położonej przy ul. Złotej nr 2 należącej do Marka i Franciszki Arnsztajnów
Nr hipoteczny nieruchomości nr 7
zespół: 35/22/0, Akta miasta Lublina, Inspekcja Budowlana miasta Lublina, sygn. 6005.
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/0000-1-1-765x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/0001-4-1-664x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/0002-4-1-729x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/0003-4-1-728x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/0004-3-1-748x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/0005-2-1-854x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/0006-3-1-851x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/0007-2-1-1024x720.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/0008-1-1-1024x720.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/0009-1-1-1004x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/0010-1-1024x733.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/0011-1-816x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/0012-1-816x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/0013-1-724x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/0014-1-1024x738.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/0015-1-727x1024.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/0016-1-1-1024x740.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/0017-1-1-1024x738.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/0018-1-1024x753.jpg)
![](http://lubelskiedossier.pl/wp-content/uploads/2016/04/0019-e1462517180867-1-1024x737.jpg)
- Plan sytuacyjny kamienic na Rynku w Lublinie
Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, 1935 r.
zespół: 35/22/0, Akta miasta Lublina, 1918-1939, sygn. 3936.