Józef Czechowicz (1903-1939) – pseud. H. Zasławski, J. Surmacz, K. Sułek, Iwan Modry czy L. Staroński – poeta awangardowy dwudziestolecia międzywojennego, redaktor czasopism literackich i dziecięcych, wydawca, dziennikarz.
Urodził się 15 marca 1903 r. w Lublinie. Syn Pawła Czechowicza, woźnego w banku i Małgorzaty z Kutów, praczki. Ukończył gimnazjum w Lublinie. W 1920 r. brał udział jako ochotnik w wojnie polsko-bolszewickiej. W 1921 r. ukończył seminarium nauczycielskie w Lublinie. W latach 1925-1927 był kierownikiem Lubelskiej Szkoły Specjalnej. Następnie studiował w Instytucie Pedagogiki Specjalnej w Warszawie i pracował równocześnie w Instytucie dla Głuchoniemych i Ociemniałych. Współpracował z grupą poetycką “Kwadryga”. Brał udział w życiu literackim Lublina, redagował dodatek literacki do “Ziemi Lubelskiej”. W 1930 r. po wydaniu tomu Dzień jak co dzień otrzymał stypendium Funduszu Kultury Narodowej na wyjazd do Paryża. Z powodu złego stanu zdrowia po powrocie do kraju nie podjął już pracy nauczycielskiej. Sekretarz i redaktor naczelny “Ziemi Lubelskiej”. W 1932 wraz z Franciszką Arnsztajnową założyli lubelski oddział Związku Zawodowego Literatów Polskich. W 1933 r. przeniósł się do Warszawy i podjął pracę w centrali wydawnictwa Związku Nauczycielstwa Polskiego (ZNP). Redagował pisma dla dzieci “Płomień” i “Płomyczek”. Współpracował z “Pionem” i “Kameną”, gdzie drukował wiersze, prozę artystyczną, dramaty, artykuły i przekłady z poezji słowiańskich, francuskiej i angielskiej. Od 1939 pracował w dziale literackim Polskiego Radia. Po wybuchu wojny wraz z grupą dziennikarzy wyjechał do Lublina, gdzie zginął 9 września 1939 r., w czasie bombardowania miasta.
W Lublinie w 1968 r. powstało Muzeum Józefa Czechowicza, a w 30-tą rocznicę jego tragicznej śmierci przy budynku Poczty Polskiej odsłonięto pomnik, na którym wyryto Józef Czechowicz, Poeta, 15 III 1903 – 9 IX 1939. Obecnie miejsce to nosi nazwę Plac Józefa Czechowicza.
- Akt urodzenia Józefa Czechowicza urodzonego 15 marca 1903 r. w Lublinie, syna Pawła i Małgorzaty z Sułków
Miejsce i data wystawienia dokumentu: Lublin, 19 marca 1903 r.
zespół: 35/1859/0, ASC Parafii Rzymskokatolickiej Katedralnej św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Lublinie, sygn. 87, akt nr U79/1903 r.
- Wpis poświadczający zameldowanie Józefa Czechowicza w Lublinie przy ul. Narutowicza 23 nr lokalu 1
Miejsce sporządzenia i daty skrajne księgi: Lublin, 1931-1951
zespół: 35/22/0, Akta miasta Lublina, Księgi meldunkowe miasta Lublina, sygn. 1125
- Kwestionariusz autorski Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego Oddziału Sztuki i Kultury wypełniony własnoręcznie przez Józefa Czechowicza.
Miejsce i data wystawienia dokumentu: Lublin, 1 sierpnia 1923 r.
zespół: 35/403/0, Urząd Wojewódzki Lubelski, Wydział Komunikacyjno-Budowlany, sygn. 3263.
- Wykaz literatów zamieszkałych w mieście Lublin sporządzony przez Oddział Sztuki i Kultury Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego w 1923 r.
Miejsce i data wystawienia dokumentu: Lublin, 1923 r.
zespół: 35/403/0, Urząd Wojewódzki Lubelski, Wydział Komunikacyjno-Budowlany, sygn. 3263.
- Pismo wraz ze statutem stowarzyszenia pn: Związek Literatów w Lublinie
Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, 8 kwietnia 1935 r.
zespół: 35/403/0, Urząd Wojewódzki Lubelski, Wydział Społeczno-Polityczny, sygn. 942.
- Pisma w sprawie rejestracji statutu Związku Literatów Polskich w Lublinie przez Józefa Czechowicza, Franciszkę Arnsztajnową, Antoniego Madeja i Wacława Gralewskiego.
Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, 21 września 1932 r.
zespół: 35/412/0, Starostwo Grodzkie Lubelskie, sygn. 60.
- Fotografia Józefa Czechowicza
Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Kazimierz, b.d.
zespół: 35/1420/0, Wydawnictwo Lubelskie w Lublinie, sygn. 211.
- Grób Józefa Czechowicz na cmentarzu komunalnym przy ulicy Lipowej
Autor i data wykonania fotografii: Anatoliusz Czerepiński, 1964 r.
zespół: 35/2407/153, Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Lublinie, sygn. 168.
