ks. Stanisław Wawrzyniec Staszic (1755-1826) – polski działacz polityczny i oświatowy, ksiądz, pionier spółdzielczości, pisarz i publicysta, filozof i tłumacz, geograf i geolog, mąż stanu, filantrop, działacz, kawaler Orderu Orła Białego.
Syn Wawrzyńca, burmistrza Piły i Katarzyny z Mędlickich. Po ukończeniu seminarium duchownego w Poznaniu, wyjechał na studia do College Royal w Paryżu, gdzie poświęcił się głównie naukom przyrodniczym i fizycznym. Poznał tam bardzo głośnego, jak na owe czasy, filozofa G. L. Buffona. Po powrocie do kraju w 1781 roku Staszic został wychowawcą synów Andrzeja Zamoyskiego. Znajomość z Ordynatem wpłynęła na poglądy polityczno-społeczne Staszica. Po 1795 roku zajął się działalnością na rzecz rozwoju gospodarczego kraju oraz pracą naukową. W 1808 roku został prezesem Towarzystwa Przyjaciół Nauk i funkcję tą pełnił aż do śmierci. Był członkiem Izby Edukacyjnej i Dyrekcji Edukacji Narodowej Księstwa Warszawskiego oraz Towarzystwa Elementarnego do Ksiąg. W 1810 roku rozpoczyna pracę na stanowisku radcy w Radzie Stanu. W 1816 roku zostaje mianowany dyrektorem Wydziału (później Dyrekcji) Przemysłu i Kunsztów w Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Policji. W 1824 roku został ministrem Stanu Królestwa Polskiego. Założyciel Szkoły Akademiczo-Górniczej w Kielcach i Instytutu Agronomicznego w Marymoncie oraz Szkoły Przygotowawczej do Instytutu Politechnicznego, która w 1827 roku osiągnęła status wyższej uczelni. W 1801 roku zakupił dobra hrubieszowskie, a w 1816 roku założył Hrubieszowskie Towarzystwo Rolnicze.
Zmarł 20 stycznia 1826 roku, a 24 stycznia w Warszawie odbył się jego pogrzeb, będący wielką manifestacją. Pochowany został w dawnym kościele klasztornym Ojców Kamedułów na Bielanach.
Był autorem następujących dzieł: Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego, Przestrogi dla Polski, Dziennik, O ziemiorództwie Karpatów i innych gór i równin Polski, Ród ludzki.
- Obchody 100-ej rocznicy zgonu Stanisława Staszica.
Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lubartów, 21 grudnia 1925 r.
zespół: 35/43/0, Akta miasta Lubartowa, sygn. 307.
- Pismo Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych Policji do Komisji Województwa Podlaskiego w sprawie założenia drugiej apteki w Siedlcach z własnoręcznym podpisem Stanisława Staszica, Radcy Stanu Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Policji.
Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Warszawa, 2 czerwca 1823 r.
zespół: 35/94/0, Akta ze zbiorów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, sygn. 64
- Korespondencja Komisji Rządowej Spraw Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego do Biskupa Chełmskiego obrządku greckokatolickiego dotycząca wymogów formalnych prezent na beneficja z własnoręcznym podpisem Stanisława Staszica, Radcy Stanu podpisanego w zastępstwie Ministra
Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Warszawa, 26 sierpnia 1817 r.
zespół: 35/95/0, Chełmski Konsystorz Greckokatolicki, sygn. 180.
- Pismo Gustawa Grotthusa Prezesa Towarzystwa Rolniczego Fundacji Staszica w Hrubieszowie do Okręgowego Urzędu Ziemskiego w Lublinie w sprawie parcelacji majątku Drohiczany, stanowiącego własność w/w Towarzystwa
Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Dziekanów, 17 maja 1923 r.
zespół: 35/434/0, Okręgowy Urząd Ziemski w Lublinie, sygn. 2855.
- Statut Towarzystwa Rolniczego Hrubieszowie
Miejsce i data druku: Lublin, 1924 r.
zespół: 35/434/0, Okręgowy Urząd Ziemski w Lublinie, sygn. 2855.
- Fragment rękopisu artykułu Jana Riabinina pt. “Hrubieszowskie Towarzystwo Rolnicze na przełomie” opublikowanego w pracy zbiorowej pod red. Zygmunta Kukulskiego “Stanisław Staszic” wydanej w Lublinie w 1926 r.
Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, ok. 1925-1926 r.
zespół: 35/627/0, Spuścizna Jana Riabinina (1878-1942), sygn. 12.
- Listy Seweryna Potockiego – pełnomocnika ks. Anny Lotarynskiej adresowane prawdopodobnie do Stanisława Staszica w sprawie sprzedaży dóbr Hrubieszowskich
Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lwów, 10 grudnia 1814 r. i 7 lutego 1815 r.
zespół: 35/639/0, Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie Fundacji Staszica, sygn. 1.
- Akta dotyczące nabycia gruntów oraz podań do sp. Staszica czynionych
Data sporządzenia dokumentu:
zespół: 35/639/0, Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie Fundacji Staszica, sygn. 225.
- Akta dóbr Hrubieszowa oraz sprawy testamentu Stanisława Staszica
Data sporządzenia dokumentu:
zespół: 35/639/0, Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie Fundacji Staszica, sygn. 246.
- Żałobne nabożeństwo za duszę śp. Stanisława Staszica
Data sporządzenia dokumentu:
zespół: 35/639/0, Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie Fundacji Staszica, sygn. 472.
- Uwagi Bandkiego do statutu Stanisława Staszica
Data sporządzenia dokumentu:
zespół: 35/639/0, Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie Fundacji Staszica, sygn. 514.
- Biografia Stanisława Staszica ze wstępem p. o. Prezesa Towarzystwa Rolniczego Hrubieszowskiego K. Aleksiejewa
Data sporządzenia dokumentu: ok. 1910 r.
zespół: 35/639/0, Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie Fundacji Staszica, sygn. 786.
- Tablaeu absolwentów prywatnej 8-klasowej Szkoły Męskiej im. S. Staszica w Lublinie
Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, 1909 r.
zespół: 35/1004/0, Spuścizna Kazimierza Wyszyńskiego [1890-1935, działacz niepodległościowy], sygn. 38.
