Jaczewski, Kazimierz

Kazimierz Julian Wincenty Jaczewski (1862-1934) – lekarz, działacz społeczny i kulturalny, bibliotekarz.

Urodził się 19 lipca 1862 roku w Wilkowie. Był synem urzędnika państwowego – Antoniego Jaczewskiego. Ukończył gimnazjum w Warszawie. Studia lekarskie ukończył na Uniwersytecie Warszawskim w 1887 roku i w tym samym roku na stałe przeniósł się do Lublina. Stryj Kazimierza – Franciszek Jaczewski, był wówczas biskupem ordynariuszem diecezji lubelskiej. Po przyjeździe do Lublina Kazimierz Jaczewski rozpoczął pracę w Szpitalu Świętego Wincentego, a od 1894 r. pracował w Szpitalu Świętego Józefa, w którym pracował aż do końca życia najpierw jako lekarz nadetatowy, ordynator etatowy (1895 r.), starszy (1900 r.), a w końcu jako lekarz naczelny. Jaczewski bardzo przyczynił się do rozwoju szpitala. Dzięki jego inicjatywie najpierw powstał gabinet fizykoterapii, później (1908 r.) gabinet rentgenoterapii, gdzie zainstalowano pierwszy w Lublinie aparat rentgenowski. Dzięki jego staraniom w 1922 r. powstało także laboratorium. Na wysokim poziomie stał kierowany przez niego oddział chorób skórnych i wenerycznych. Kazimierz Jaczewski był uznawany za jednego z najwybitniejszych specjalistów w obu tych dziedzinach. Chętnie stosował nowe metody lecznicze np. w leczeniu gruźlicy. Dużo publikował zarówno w prasie specjalistycznej jak i popularno-naukowej. Przygotował m.in. raporty o stanie śmiertelności mieszkańców Lublina.
Był członkiem Lubelskiego Towarzystwa Lekarskiego. W Towarzystwie pełnił m.in. funkcję bibliotekarza (1887-1901), działał w wielu komisjach. Współorganizator i członek władz lubelskiego oddziału Towarzystwa Higienicznego Warszawskiego. W 1925 r. założył w Lublinie oddział Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego.
Zaangażowaniem zawodowym i finansowym wspierał poczynania różnych instytucji i stowarzyszeń społeczno-kulturalnych Lublina. W Towarzystwie Szerzenia Oświaty „Światło” pełnił funkcję członka zarządu koła lubelskiego (1907). Był również współzałożycielem Towarzystwa Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego (1907 r.). Ponadto był aktywnym członkiem m.in. Uniwersytetu dla Wszystkich (1907 r.), Komisji Księgarskiej, Lubelskiego Towarzystwa Literacko-Naukowego (założonego w 1910 r.), Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości (1916 r., członek zarządu od 1918 r.), Towarzystwa Miłośników Książki (założonego w 1926 r.).

Zmarł 1 marca 1934 roku w Warszawie. Kazimierz Jaczewski został pochowany w grobowcu rodzinnym, obok zmarłej w 1896 r.  żony Heleny z Sachsów, na cmentarzu przy ul. Lipowej w Lublinie, gdzie pochowana została także ich córka Maria Zaorska-Nawroczyńska (1895-1986).

W 1935 r., w setną rocznicę istnienia szpitala św. Józefa, odsłonięto na jego ścianie tablicę pamiątkową ku czci wieloletniego dyrektora (1887-1934). W 1960 r. nazwano jego imieniem ulicę, przy której powstał Państwowy Szpital Kliniczny nr 4 w Lublinie.


  • Akt małżeństwa Kazimierza Juliana Wincentego Jaczewskiego i Heleny Sabiny Sachs
    Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, 17 czerwca 1894 r.

    zespół: 35/1895/0 ASC Parafii Rzymskokatolickiej Katedralnej św. Jana w Lublinie, sygn. 77, nr aktu 62/1894 r.
Kazimierz Julian Wincenty Jaczewski lekarz w Szpitalu Świętego Wincentego w Lublinie (syna Antoniego i Wandy z domu Kozłowskiej). Helena Sabina Sachs (córka Edmunda doktora medycyny i Aleksandry z Bełczykiewiczów)

  • Akt urodzenia Marii Heleny Aleksandry Jaczewskiej urodzonej 27 grudnia 1895 r. w Lublinie, córki Juliana Wincentego Jaczewskiego i Heleny Sabiny z domu Sachs
    Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, 6 kwietnia 1896 r.
    zespół: 35/1895/0, ASC Parafii Rzymskokatolickiej Katedralnej św. Jana w Lublinie, sygn. 79, nr aktu 83/1895 r.

  • Akt zgonu Heleny Sabiny Jaczewskiej z domu Sachs zmarłej 7 stycznia 1896 r. w Lublinie
    Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, 8 stycznia 1896 r.

    zespół: 35/1895/0, ASC Parafii Rzymskokatolickiej Katedralnej św. Jana w Lublinie, sygn. 79, nr aktu 10/1896 r.

  • Statut Towarzystwa Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego
    Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin 12 marca 1907 r.
    zespół: 35/169/0, Urząd Gubernialny Lubelski do Spraw Stowarzyszeń, sygn. 101.

Jednym z założycieli Towarzystwa Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego był Kazimierz Jaczewski.

  • Akta osobowe Kazimierza Jaczewskiego
    zespół: 35/116/0, Rząd Gubernialny Lubelski, Akta osobowe, sygn. 571

  • Lista stanu służby Kazimierza Julianna Wincentego Jaczewskiego
    Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, 25 grudnia 1911 r.
    zespół: 35/116/0, Rząd Gubernialny Lubelski, Akta osobowe, sygn. 571

Na podstawie listy stanu Kazimierza Julianna Wincentego Jaczewskiego dowiadujemy się podstawowych danych osobowych. Urodził się 19 lipca 1862 r., był synem Antoniego, był szlacheckiego pochodzenia; 8 stycznia 1887 r. ukończył studia medyczne na Carskim Uniwersytecie Warszawskim, wraz z przebiegiem jego pracy zawodowej.


  • Pismo o nadaniu 6 grudnia 1913 r. Kazimierzowi Jaczewskiemu, lekarzowi w szpitalu św. Józefa w Lublinie oraz św. Karola w Nowej Aleksandrii (obecne Puławy)  orderu św. Anny II stopnia
    Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, z dnia 13 marca 1915 r.
    zespół: 35/116/0, Rząd Gubernialny Lubelski, Akta osobowe, sygn. 571

  • Wykaz lekarzy zamieszkałych w mieście Lublin, na którym pod poz. 24 widnieje wpis na nazwisko dr Kazimierz Jaczewski, zam. ul. Namiestnikowska 13, Naczelny Lekarz szpitala św. Józefa
    Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, luty 1919 r.
    zespół: 35/22/0, Akta miasta Lublina 1918-1939, sygn. 2519

  • Zaproszenie Komitetu Organizacyjnego Związku Lekarzy Rzeczpospolitej Polskiej na zebranie organizacyjne
    Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, 1919 r.
    zespół: 35/22/0, Akta miasta Lublina 1918-1939, sygn. 2519

  • Spis lekarzy, zamieszkałych na terenie miasta Lublina, na którym pod poz. 4 widnieje Kazimierz Jaczewski  zam. ul. Namiestnikowska 13 
    Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, 1921 r.
    zespół: 35/22/0, Akta miasta Lublina 1918-1939, sygn. 2520.
  • Podanie Kazimierza Jaczewskiego Naczelnego Lekarza Szpitala Świętego Józefa  w Lublinie o przyznanie emerytury złożone do Urzędu Wojewódzkiego w Lublinie
    Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, 10 września 1926 r.

    zespół: 35/403/0, Urząd Wojewódzki Lubelski, Akta osobowe, sygn. 648.

  • Grób Heleny i Kazimierza Jaczewskich oraz ich córki na cmentarzu komunalnym przy ulicy Lipowej w sekcji I
    Autor i data wykonania fotografii: Anatoliusz Czerepiński, 1963 r.
    zespół: 35/2407/153, Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Lublinie, sygn. 150.


BIBLIOGRAFIA
  • Wiśniewski S., Jaczewski Kazimierz Julian Wincenty, [w:] Słownik biograficzny miasta Lublina, T. 1, Lublin 1993.
  • Gawarecka K., Kazimierz Jaczewski, [w:] Polski Słownik Biograficzny, T. X,  Kraków 1964.