Józef Saturnin Pankiewicz (1866-1940) – malarz, grafik, pedagog.
Urodził się 29 listopada 1866 roku w Lublinie. Syn Adama Pankiewicza, doktora szpitala wojskowego, Radcy Kolegialnego oraz Jadwigi z d. Ejchler. Pierwsze lata swego życia spędził w Lublinie, po czym ok. 1874 r. Pankiewiczowie przenieśli się do Warszawy, gdzie rozpoczął naukę rysunku w Prywatnej Szkole Wojciecha Gersona. Po ukończeniu VI klasy gimnazjum rozpoczął naukę w Rządowej Szkole Rysunkowej. W latach 1885-1886 wspólnie ze swym przyjacielem Władysławem Podkowińskim przebywali na stypendium w Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu. W 1889 r. obaj artyści udali się do Paryża. Tam jego obraz Targ na jarzyny na placu za żelazną bramą narysowany pod wpływem twórczości Aleksandra Gierymskiego został nagrodzony srebrnym medalem na Wystawie Powszechnej. W 1897 r. wstąpił do krakowskiego Towarzystwa Artystów Polskich “Sztuka”. W latach 1897-1906 podróżował po zachodniej Europie zwiedzając Holandię, Belgię, Włochy, Anglię, Niemcy i Francję. W roku 1906 został profesorem Akademii Sztuk Pięknych ASP w Krakowie. Wojenne lata 1914-1919 spędził w Hiszpanii. Jako pedagog patronował grupie malarzy i grafików skupionych w Komitecie Paryskim zwanych potocznie kapistami. Od 1923 r. został ponownie profesorem ASP w Krakowie, od 1925 r. kierował filią tej uczelni w Paryżu.
Twórczość Pankiewicza przechodziła przez różne fazy. Po 1891 r. w twórczości swej zaczął kierować się do malarstwa opartego na walorze, kontrastach światła i cienia i ciemnej, ściszonej gamie barwnej. Po 1892 r. tworzy obrazy symboliczne, z charakterystycznym tajemniczym nastrojem, kontrastami światła i cienia oraz lekką mgiełką, natomiast płótna jego z “okresu hiszpańskiego” cechuje geometryzacja (wpływ kubizmu) oraz intensywność płasko kładzionych barw (wpływ fowizmu). W latach 20. zainicjował nurt polskiego koloryzmu nawiązujący do twórczości francuskich postimpresjonistów, natomiast w późniejszym okresie widocznie skłania się ku malarstwu holenderskiemu XVII wieku.
Autor: Targ na kwiaty przed kościołem Św. Magdaleny w Paryżu (1890) Wóz z sianem (1890), Pejzaż z krzewami (1890), Rynek Starego Miasta w Warszawie nocą (1892), Dorożka nocą (1896), Łabędzie w Ogrodzie Saskim (1896), Park w Duboju (1897), Portret Dziewczynki w czerwonej sukni (1897), Portret Pani Oderfeldowej z córką (1897), Martwa natura z owocami i nożem (1909), Ulica w Madrycie (1916), Taras w Madrycie (1917), Martwa natura z ananasem (1923), Martwa natura z zielonym dzbanem (1929), Owoce w koszyku (1938).
- Akta urodzenia Józefa Saturnina Pankiewicza urodzonego 29 listopada 1866 r. w Lublinie, syna Adama Pankiewicza i Jadwigi z d. Ejchler
Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, 26 grudnia 1866 r.
zespół: 35/1859/0, Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Katedralnej św. Jana w Lublinie, sygn. 49, nr aktu 481/1866 r.
- Akta w sprawie wydania świadectwa szlachectwa Adamowi Pankiewiczowi, emerytowanemu lekarzowi wojskowemu
Miejsce i daty skrajne jednostki: Lublin, 1875-1877
zespół: 35/116/0, Rząd Gubernialny Lubelski, Referat I, Kancelaria Rządu, sygn. 290
