Leonard Przanowski (1844– 1924) herbu Nowina, powstaniec styczniowy, adiutant. Leonard Przanowski urodził się 6 listopada 1844 r. w Celejowie koło Puław. Był wychowany w duchu niepodległościowym, a tradycje wojskowe przekazał mu ojciec – Wojciech, kapitan Wojska Polskiego z czasów Księstwa Warszawskiego. Uczył się w Gimnazjum Lubelskim, a mając zaledwie 16 lat, rozpoczął naukę w Instytucie Agronomicznym na Warszawskim Marymoncie. W 1862 r. placówka została zamknięta, a Przanowski przeniósł się do Instytutu Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa w Puławach. W 1863 r. wraz z innymi studentami postanowił dołączyć do powstania styczniowego i przeszedł pod komendę Karola Świdzińskiego.
Przez pojawienie się patroli kozackich pod Kazimierzem, Przanowski razem z innymi powstańcami musieli przeprawić się przez Wisłę, a następnie udać się do Zwolenia. Początkowo Przanowski dołączył do gen. Langiewicza, później jednak razem z innym oddziałem, kierowanym przez Leona Frankowskiego, udał się na Lubelszczyznę. Podczas przemieszczania się oddziału doszło do bitwy
z wojskami rosyjskimi pod dowództwem płk. Miednikowa, w trakcie której Przanowski został ranny. Jeszcze w tym samym miesiącu zasilił oddział Gustawa Zakrzewskiego na Podlasiu,
z którym odniósł zwycięstwo pod Garwolinem oraz Blizocinem.
Wiosną 1863 r. dołączył do szeregów płk. Marcina Borelowskiego ps. „Lelewel”. Z końcem kwietnia Przanowski udał się do Galicji, gdzie „Lelewel” organizował nowe siły powstańcze. Brał udział w ataku na rosyjskie magazyny wojskowe, jak i w walkach przeciwko oddziałom ppłk. Rakuzy i ppłk. Miednikowa. Kompania poniosła dotkliwe straty oraz była zmuszona do odwrotu. Powodzeniem jednak zakończyła się akcja ataku na kasę rządową w Łukowie, zaś tydzień później Przanowski razem z kawalerią rozbił też konwój kozacki. Atak odwetowy ze strony wojsk rosyjskich doprowadził do rozproszenia sił powstańczych.
3 września doszło do walki pod Panasówką, gdzie jako dowódca 1. Plutonu Kawalerii, odznaczył się szczególną odwagą. Po śmierci „Lelewela” Przanowski zaciągnął się do oddziału płk. Dionizego Czachowskiego, naczelnika wojennego województwa sandomierskiego, tam też mianowano go adiutantem. Dowodził tam 1. Plutonem Kawalerii i wykazał się bohaterską postawą w zwycięskiej bitwie pod Rybnicą. Uczestniczył w przegranym starciu pod Jaworem Soleckim, po którym zakończył swoją powstańczą działalność.
Wyemigrował do Drezna, następnie znalazł się w Belgii, gdzie uczęszczał na Wydział Matematyczny na Politechnice w Gandawie. Po ukończeniu studiów powrócił do Królestwa, jednak przez wzgląd na swoją powstańczą przeszłość został aresztowany. Dzięki amnestii zwolniono go
z więzienia, choć pozostawał pod nadzorem policji carskiej. Działał w Towarzystwie Kredytowym Ziemskim (TKZ) oraz Lubelskim Towarzystwie Dobroczynności (LTD), w latach 1910–1922 pełnił funkcję prezesa. Dzięki jego inicjatywie powołano Miejski Komitet Obywatelski, pełniący funkcję pomocniczą dla ludności dotkniętej działaniami wojennymi. Był też jednym z organizatorów Spółki Spożywczej, udzielającej pomocy żywnościowej najuboższym weteranom.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, Przanowski udzielał się w wielu inicjatywach patriotycznych. Ważne były dla niego również kwestie oświatowe najuboższej warstwy społecznej, dlatego w swoim majątku wyznaczył część ziemi na budowę szkoły elementarnej. Cieszył się szacunkiem lokalnej społeczności. Zmarł 5 marca 1924 r. w Lublinie. Za swoją kartę powstańczą odznaczony został Orderem Virtuti Militari.
[GG] [DS]- Patent ukończenia Gimnazjum Gubernialnego w Lublinie przez Leonarda Przanowskiego z 1860 r.
zespół 35/527/0, Gimnazjum Wojewódzkie Lubelskie, sygn. 491
