Wieniawski, Henryk

Henryk Wieniawski (1835-1880) – skrzypek, wirtuoz, kompozytor i pedagog.

Syn Tadeusza, znanego chirurga praktykującego w Lublinie i na prowincji, uczestnika powstania listopadowego oraz Reginy z d. Wolff. Wieniawski wraz z braćmi wzrastał w środowisku zawodowo związanym z muzyką. Matka grywała na fortepianie i śpiewała. Ich dom był zawsze otwarty dla artystów, czego przykładem mogą być piątkowe koncerty oraz spotkania literackie organizowane często w salonie Wieniawskich. Pierwsze lekcje gry na skrzypcach Henryk pobierał w Lublinie u Jana Hornziela, wybitnego skrzypka Teatru Wielkiego w Warszawie, oraz u Stanisława Serwaczyńskiego, solisty i koncertmistrza Opery w Budapeszcie. W wieku ośmiu lat wyjechał do Konserwatorium Paryskiego, które kończył z wyróżnieniem pod kierunkiem Lamberta-Josepha Massarta. Koncertował w Petersburgu oraz krajach nadbałtyckich i Warszawie. Po powrocie do Francji rozpoczął studia kompozycji w klasie Hipolita Colleta. W latach 1850-1855 koncertował wraz z bratem w krajach Europy. W 1860 r. przyjął funkcje pierwszego skrzypka dworu carskiego. Jednocześnie podjął działalność pedagogiczną, poprzez którą stworzył podwaliny rozwoju petersburskiej szkoły skrzypcowej. W 1872 r. wraz z Antonim Rubinsteinem udał się na wielkie tournee po Stanach Zjednoczonych, gdzie koncertowali ze słynna śpiewaczką Pauliną Luccą. Po powrocie do Europy podjął pracę pedagogiczną w Konserwatorium w Brukseli. Zmarł 31 marca 1880 r. w Moskwie, pochowany został w Warszawie.

Od 1935 r. w Warszawie (a od 1952 r. w Poznaniu), co pięć lat odbywa się Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im. Henryka Wieniawskiego, w Lublinie dla młodych skrzypków, a w Szczawnie  “Dni Henryka Wieniawskiego”.


  • Akty urodzeń Henryka Wieniawskiego urodzonego 10 lipca 1835 r. w Lublinie
    Miejsce i data sporządzenia dokumentów:  Lublin, 6 lipca 1844 r.

    zespół: 35/1859/0, Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Katedralnej św. Jana w Lublinie, sygn. 24, nr aktu 210/1844 r. 

  • Akt urodzenia Józefa Wieniawskiego, urodzonego 23 maja 1837 r. w Lublinie
    Miejsce i data sporządzenia dokumentów:  Lublin, 6 lipca 1844 r.

    zespół: 35/1859/0, Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Katedralnej św. Jana w Lublinie, sygn. 24, nr 211/1844 r.

  • Księga ludności stałej miasta Lublina, spis mieszkańców kamienicy przy ul. Rynek nr 17, w której mieszkała rodzina Wieniawskich
    Miejsce sporządzenia i daty skrajne księgi: Lublin, 1839-1840
    zespół: 35/22/0, Akta miasta Lublina, Księgi ludności stałej miasta Lublina, sygn. 3.

  • Akta osobowe Tadeusza Napoleona Wieniawskiego, lekarza, członka honorowego lubelskiego urzędu lekarskiego
    Miejsce sporządzenia i daty skrajne księgi: Lublin, 1851-1863
    zespół: 35/115/0,  Rząd Gubernialny Lubelski 1845-1867, Akta osobowe,  sygn. 2061.

  • Akta osobowe Aleksandra Wieniawskiego, brata Henryka – kancelisty Rządu Gubernialnego Lubelskiego
    zespół: 35/115/0, Rząd Gubernialny Lubelski 1845-1867, Akta osobowe, sygn.  2060.

  • Plany artystyczne i organizacyjne Państwowej Filharmonii im. Henryka Wieniawskiego na sezon 1987/1988
    zespół: 35/1267/0 , Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Lublinie, Wydział Nauki i Oświaty, sygn. 2403.

  • Akta osobowe Tadeusza Wieniawskiego, lekarza, zatrudnionego w Ordynacji Zamojskiej
    zespół: 35/71/0, Archiwum Ordynacji Zamojskiej ze Zwierzyńca [1581-1588]1589-1944, sygn. 5019.

  • Artykuł prasowy autorstwa prof. dr. Józefa Reissa z okazji 100-tnej rocznicy urodzin Henryka  Wieniawskiego, poświęcony jego życiu i twórczości.
    Miejsce i rok wydania: Kraków, prawdopodobnie zamieszczony w Ilustrowanym Kurierze Codziennym, 1935 r.

    zespół: 35/80/0, Archiwum Łosiów, Archiwum Marii z Tarnowskich i Witolda Łosiów z Piotrowic, sygn. 150.

  • Akta sprawy dotyczącej praktyki lekarskiej ojca Henryka Wieniawskiego
    zespół: 35/115/0, Komisja Województwa Lubelskiego,  Akta Tajne, sygn. 189.

BIBLIOGRAFIA

  • Dulęba W., Wieniawski, Warszawa 1974
  • Gawroński L., Saga rodu Wieniawskich, Lublin 2003
  • Grabkowska E., Henryk Wieniawski, Warszawa 1990
  • Jakimińska G., Wieniawski Henryk, [w:] Słownik biograficzny miasta Lublina, T. I, Lublin 1993
  • Przybylski T., Henryk Wieniawski 1835-1880, Wrocław 1979
  • Reiss J. W., Wieniawski, Kraków 1985

Publikacja źródła aktu urodzenia:

  • Gawroński L., Saga rodu Wieniawskich, Lublin 2003, s. 56.