Kochanowski, Jan

Jan Kochanowski (1530 – 1584) – poeta polski, sekretarz królewski, wojski sandomierski, prepozyt poznański.

Pochodził ze szlacheckiej rodziny herbu Korwin, syn Piotra Kochanowskiego, sędziego ziemskiego sandomierskiego i Anny Białaczowskiej herbu Odrowąż. Studiował na Akademii Krakowskiej oraz na Uniwersytecie w Królewcu, skąd wyjechał na dalsza edukację do Padwy. Następnie przebywał na dworze arcyksięcia Albrechta Hohenzollerna w Królewcu i ponownie wyruszył w podróż po Włoszech, Francji i Niemczech. Po powrocie do kraju przebywał na dworach, m.in. Tarnowskich, Tęczyńskich i Jana Firleja oraz biskupa krakowskiego Filipa Padniewskiego. Dzięki poparciu podkanclerzego koronnego Piotra Myszkowskiego dostał się na dwór Zygmunta Augusta, gdzie został sekretarzem królewskim. Dzięki Myszkowskiemu dostał też prebendy kościelne: probostwo poznańskie i zwoleńskie.

Uczestnik sejmów oraz ważnych wydarzeń politycznych m.in. wyprawy na Moskwę. Podobno większość 1569 roku spędził w Lublinie, biorąc udział w obradach sejmu walnego, na którym miał miejsce tzw. drugi hołd pruski. Ponadto bywał w Lublinie również ze względu na sprawy toczone przed Trybunałem Koronnym Lubelskim. Po śmierci Zygmunta Augusta Kochanowski był zwolennikiem Henryka Walezego, którego elekcję podpisał. Po ucieczce króla wycofał się z życia dworskiego. Na dwór królewski już nie wrócił, choć popierał Stefana Batorego. Brał udział w sejmie elekcyjnym i zyskał łaski kanclerza Jana Zamoyskiego.

W 1574 roku osiedlił się w rodzinnym majątku w Czarnolesie. Poślubił Dorotę Podlodowską, herbu Janina, z którą miał sześć córek oraz syna pogrobowca.

Zmarł nagle 22 sierpnia 1584 roku w Lublinie. Pochowany został w Zwoleniu, w pobliżu Czarnolasu.

Do najsłynniejszych dzieł poety należą cykle utworów: Pieśni, Fraszki, napisane pod koniec życia Treny oraz dramat Odprawa posłów greckich.


  • Sprawa Kochanowskich w Lublinie
    Miejsce i data sporządzenia wpisu: Lublin, 10 listopada 1547 r.

    zespół: 35/22/0, Księgi miasta Lublina, sygn. 4.

Jan Kochanowski wraz z bratem Piotrem oraz z matką, sędziną Anną Piotrową Kochanowską, kwituje złotnika lubelskiego Macieja Krajowskiego z 260 zł długu, należnego zmarłemu ojcu.


BIBLIOGRAFIA
  • Białkowski L., Najstarsze wzmianki o Kochanowskich w księgach miejskich lubelskich, [w:] Pamiętnik Lubelski, T. 2 (1934/1935), s. 269-272
  • Cochanoviana. Cz. 1, Źródła urzędowe do biografii Jana Kochanowskiego, wyd. i oprac. M. Garbaczowa i W. Urban, Wrocław 1985
  • Cochanoviana. Cz. 2, Materiały do dziejów twórczości Jana Kochanowskiego z lat 1551-1625, wyd. i oprac. M. Korolko, Wrocław 1986
  • Jan Kochanowski 1530-1584, oprac. G. Żurek, Warszawa 1980
  • Nehring W.E., Jan Kochanowski. Życie i dzieła. Zarys biograficzny, Petersburg 1900
  • Pelc J., Jan Kochanowski, poeta Renesansu, Warszawa 1988
  • Kot S., Jana Kochanowskiego studia i podróże zagraniczne, [w:] Studia staropolskie. Księga ku czci Aleksandra Brücknera, Kraków 1928
  • Ulewicz T., Jan Kochanowski z Czarnolasu, Kraków 2002
  • Walecki W., Jan Kochanowski w literaturze i kulturze polskiej doby Oświecenia, Wrocław, Kraków 1979
  • Windakiewicz S., Jan Kochanowski, Kraków 1930.
  • Z zaścianka na Parnas. Drogi kulturalnego rozwoju Jana Kochanowskiego i jego rodu, Kraków 1981

Publikacje źródła:

  • Białkowski L., Najstarsze wzmianki o Kochanowskich w księgach miejskich lubelskich, [w:] Pamiętnik Lubelski, T. 2 (1934/1935), s. 269-272