Porazińska, Janina

Janina Porazińska (1882-1971) – poetka, prozaik, autorka utworów scenicznych dla dzieci i młodzieży, tłumaczka literatury szwedzkojęzycznej.

Urodziła się 29 września 1882 roku w Lublinie, w rodzinie Edwarda Leona, zatrudnionego w Banku Polskim i Heleny z Bielskich. Studiowała na Wydziale Przyrodniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Jako poetka debiutowała w 1903 r. na łamach „Wędrowca”. Współpracowniczka pism dla dzieci: „Przyjaciel Dzieci”, w latach 1909–1910 „Promyk” i „Promyczek”. W 1917 r. założyła pismo „Płomyk”. W latach 1927–1939 była redaktorem czasopism „Płomyczek”, „Słonko” i „Poranek”. W latach 1922–1925 urzędniczka Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. W okresie okupacji działaczka podziemia oświatowego i kulturalnego. Jej książki były tłumaczone na wiele języków. W roku 1953 Porazińska otrzymała Nagrodę Prezesa Rady Ministrów za całokształt twórczości literackiej, a w roku 1969 – Order Uśmiechu, który wręczyła jej Ewa Szelburg-Zarembina.

Twórczość: W Wojtusiowej Izbie ( 1924), Smyku, smyku na patyku (1952), Psotki i śmieszki (1955); powieści, opowiadania i legendy: Kichuś majstra Lepigliny (1924), Wesoła gromadka (1933), Maciuś Skowronek (1937), O dwunastu z Zapiecka (1946), Borówka (1947), Boża ścieżka królowej Kingi (1947), Kto mi dał skrzydła (1957), Tajemnicze butki (1958), I w sto koni nie dogoni (1961), Pamiętnik Czarnego Noska (1964), Moja książeczka (1967); a także baśnie: Za górami… Za lasami (1952), Za trzydziewiątą rzeką (1955), Zuchwały strzyżyk (1955), Pan Twardowski w Czupidłowie (1959), Czarodziejska księga (1961), Starodzieje (1962); utwory sceniczne – oryginalne: Wesele Małgorzatki (1927) oraz adaptacje: Kopciuszek (1929), Jaś i Kasia (1933), Baśń o siedmiu krukach (1938). Porazińska przełożyła i przystosowała dla dzieci epopeję fińską Kalewala (1958). Opracowywała też czytanki szkolne.

Zmarła 3 listopada 1971 r. w Warszawie. Została pochowana na cmentarzu na Powązkach.

3 listopada 2009 r. w Lublinie w 38. rocznicę śmierci Janiny Porazińskiej została odsłonięta tablica pamiątkowa umieszczona na kamienicy przy ul. Noworybnej 3, gdzie urodziła się i przez 12 lat wychowywała pisarka.


  • Akt urodzenia Janiny Porazińskiej urodzonej 29 września 1882 r. w Lublinie,
    córki Edwarda Leona, zatrudnionego w Banku Polskim i Heleny z Bielskich
    Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, 19 października 1884 r.
    zespół: 35/1859/0, Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Katedralnej św. Jana w Lublinie, sygn. 67, akt nr 424/1884 r.
Komentarz: Pod aktem własnoręcznie podpisał się ojciec Janiny „Edward Leon Poraziński ojciec”. Akt ponadto został sporządzony z dwuletnim opóźnieniem.

  • Rejestr sprzedanych wydawnictw w latach 1927-1928 w księgarni M. Arcta w Lublinie, w którym znajdują także dzieła Janiny Porazińskiej
    Miejsce i data sporządzenia dokumentu: Lublin, 1928 r.
    zespół: 35/695/0, M. Arct i S-ka, Spółka z o.u. w Lublinie, sygn. 15.

BIBLIOGRAFIA

  • Bartelski Lesław M., Polscy pisarze współcześni, 1939–1991: Leksykon. Tower Press, 2000
  • Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej, pod red. B. Tylickiej i G. Leszczyńskiego, Wrocław 2002